بصیرت افزایی

بکاء و سوگواری بر مردگان از جمله اموری است که با طبع انسانی سازگار است و برخاسته از احساس پاک و روح لطیف آدمی می باشد چرا که دستورات و برنامه های ادیان الهی براساس فطرت انسان تنظیم شده است:
« فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتىِ فَطَرَ النَّاسَ عَلَيهَْا ؛ پس روى خود را با گرايش تمام به حقّ، به سوى اين دين كن، با همان سرشتى كه خدا مردم را بر آن سرشته است».
ادیان الهی، فطرى هستند و بدون مخالفت با فطرت انسانى برنامه‏هاى الهی تنظيم شده است.
مسلماً به مقتضای این ویژگی، انسان ها در مصیبت هایی که منجر به از دست دادن افرادی که با آن ها ارتباط قلبی، عاطفی و فیزیکی دارند، اندوهگین و گریان می شوند و همان طور که بیان شد این موضوع در همه ادیان الهی وجود دارد، ممکن است در برخی از آنها بیشتر از سایر ادیان نمود پیدا کرده باشد و پیشوایان آنها بر این امر صحه گذاشته و تأکید کرده باشند اما ممكن نيست كه دينى جهانى، گريه و اندوه در از دست دادن دوستان و عزيزان را، تا وقتى كه موجب خشم و غضب خداوند نشده است، تحريم كند. بنا بر این امر، در ذیل به بررسی بکاء و سوگواری در ادیان ابراهیمی می پردازیم:

4-1- بکاء و سوگواری در دین یهود و مسیح
سوگواری طی تاریخ مذهبی یهود و مسیح به صورت های متنوعی مرسوم بوده است كه شواهد آنها را می توان در كتاب مقدس یافت. مشهورترین آنها كه تا امروز نیز باقی است، «دریدن جامه» است. نخستینِ این نشانه ها در داستان یوسف علیه السلام در تورات آمده است: «آنگاه یعقوب جامه خود را پاره کرده، پلاس پوشید و روزهای زیادی برای پسرش ماتم گرفت». «تمامی اهل خانواده اش سعی کردند وی را دلداری دهند، ولی سودی نداشت. او می گفت: تا روز مرگم غم یوسف را نمی توانم فراموش کنم. وهمچنان از غم فرزندش می گریست». در اینجا آمده است كه حضرت یعقوب علیه السلام با دیدن آثار مرگ حضرت یوسف علیه السلام، جامه خود را درید.
به نظر می رسد خراش دادن و زخمی كردن بدن نیز از آداب اقوام هم جوار و معاصر بنی اسرائیل در دوران حضرت موسی علیه السلام بوده است، چنان كه در تورات، این رسم را برای سوگواری منع کرده است.
پوشیدن لباس عزا ، نتراشیدن موی سر و همدردی کردن و … نیز در مصائب تاریخی یهود هم از سوی انبیای بنی اسرائیل (داوود و ارمیا) و هم از سوی شعرا و علمای دینی به چشم می خورد. معروف ترین آنها، مرثیه های ارمیای نبی در سوگ ویرانی معبد اول بیت المقدس و آوارگی قوم بنی اسرائیل است كه عنوان یك كتاب مستقل از كتاب های مقدس یهود را به خود اختصاص داده است .
همچنین در دین و آئین یهود و مسیح، گریه بر میت رواج داشته و دارد خصوصاً گریه بر سیدالشهداء حسین بن علی علیه السلام به طوری که در روایت آمده است که:
«حضرت موسی علیه السلام از خداوند خواست که به او علّت برتری امّت محمد صلی الله علیه و آله و سلم را بر سایر امت ها بگوید. خداوند فرمود: به ده خصلت است، از جمله داشتن عاشورا… خداوند فرمود: مقصود گریه یا تباکی کردن و روضه خوانی و عزاداری بر مصیبت فرزند مصطفی صلی الله علیه و آله و سلم است. ای موسی! هر بنده ای از بندگان من که بر فرزند مصطفی در آن روزگار گریه یا تباکی یا عزاداری کند حتماً در بهشت جاودانه خواهد بود و هر کس دارایی اش را در راه محبت او به عنوان طعام یا به هر عنوانی، درهم باشد یا دینار انفاق کند، دارایی اش را در دنیا با برکت قرار خواهیم داد، آن طور که در مقابل هر درهمی که داده، هفتاد درهم به او عنایت خواهیم کرد و در قیامت او را مورد عفو خویش قرار داده، گناهانش را می آمرزم».
این روایت نشان دهنده این است که در دین حضرت موسی علیه السلام نیز گریه و عزاداری بر میت وجود داشته و مردم آن زمان با این رسم بیگانه نبوده اند.
ابوبصير در حدیثی نسبتاً طولانی از حضرت باقر علیه السلام نقل کرد كه فرمود:
«… حضرت موسی علیه السلام به حضرت خضر علیه السلام گفت: آمده‏ام تا مرا چيزى بياموزى. حضرت خضر علیه السلام گفت: مرا مأمور به كارى كرده‏اند كه طاقت آن را ندارى. آنگاه حضرت موسی علیه السلام را از آل محمّد و گرفتارى‏هاى آنها و مصيبت‏هاى ايشان با خبر ساخت،به طورى كه به شدت گریستند… سپس حضرت موسى علیه السلام گفت: اى كاش من از امّت محمّد صلی الله علیه و آله و سلم بودم».
این روایت نیز نشان دهنده آن است که گریه در برابر مصیبت، جزء آئین دین مسیح می باشد.
و نیز ابن عباس از امیرالمؤمنین علی علیه السلام حدیثی را درباره عبور حضرت عیسی علیه السلام از سرزمین کربلا نقل می‌کند که حضرت (در بخشی از این حدیث) می‌فرماید:
«عیسی علیه السلام (هنگام عبور از کربلا) نشست و شروع به گریه کرد و حواریون نیز با وی نشستند و گریه کردند؛ اما علت گریه حضرت عیسی علیه السلام را نمی‌دانستند. از این رو به حضرت گفتند ای روح و کلمه خدا! سبب گریه شما چیست؟ حضرت فرمود: آیا می‌دانید اینجا چه سرزمینی است؟ گفتند: نه فرمود: اینجا زمینی است که در آن فرزند رسول خدا احمد و فرزند آزاد زن پاک و مبرا از هر گونه پلیدی و آلودگی، که شبیه مادرم (مریم) است، کشته شده و در آن دفن می‌شود» .
گریه حضرت عیسی علیه السلام به خاطر کشته شدن فرزندی از فرزندان آخرین پیامبر خداوند ونشان دهنده وجود گریه در دین یهود می باشد.
بنابراین این روایات ضمن اینکه مؤید وجود گریه و سوگواری در ادیان یهودی و مسیحی می باشد، گویای این واقعیت است که پیشوایان آنان نیز، بر ظلمی که بر امام حسین علیه السلام وارد شده است، گریان و عزادار بودند.